鉄幹、信夫、寿輝

書物のエスプリ

書物のエスプリ

山田登世子*1『書物のエスプリ』は山田登世子先生が書いた膨大な書評を、その死後に御夫君の山田鋭夫氏がまとめた本。
そこに収録された「うらぶれの系譜――背中ににじむ哀感に色気」というテクスト(pp.80-82)。


本も男も、「うらぶれ」がいいと思う。ことに男は、思い回して、背中に哀感がにじむ。その姿やよし。功成り名遂げた男などはツルピカ新刊と同じで、少しも色気を感じない。うらぶれこそ半歩遅れの魅力の極みではないだろうか。
系譜の始まりは、あの与謝野鉄幹*2である。「地におちて大学に入らず聖書よまず世ゆえ恋ゆえうらぶれし男」。この苦労人は黄昏の男だったのだ。「高光る日のいきほひに思へども心は早く黄昏を知る」。
いや、黄昏色に沈む心は鉄幹だけのものではない。彼が仕切った雑誌『明星』もハイブラウな鈍色の詩情に染まっていた。上田敏の訳詩が典型である。たとえばヴェルレーヌ。「げにわれは/うらばうれて/ここかしこ/さだめなく/とび散らふ/落葉かな」。(p.80)
そして、「うらぶれの系譜」は折口信夫*3を経て、松浦寿輝『半島』*4へ(pp.80-81)。
半島 (文春文庫)

半島 (文春文庫)

*1:See also https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20080227/1204131672 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20080228/1204173728 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20090216/1234809963 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20160829/1472438635

*2:See also https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20170524/1495639254

*3:See also http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20070209/1171046447 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20080528/1211935612 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20080806/1218036979 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20090619/1245441165 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20091130/1259551363 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20100809/1281388461 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20120218/1329583422 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20120429/1335716623 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20130228/1362032063 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20130816/1376583652 http://d.hatena.ne.jp/sumita-m/20130826/1377483915 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20180211/1518275044 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20180213/1518497188 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20180311/1520786527 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/2019/04/14/100134 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/2019/05/17/074051 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/2019/11/17/145326

*4:Mentjoned in https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20091211/1260473273 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20091215/1260847016 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20091228/1261927793 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20100103/1262522679 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20100115/1263576994 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20100817/1282017426 https://sumita-m.hatenadiary.com/entry/20101201/1291232702